Dr İbrahim Abouleish, Mısır’da bulunan SEKEM grup şirketlerinin kurucusu ve alternatif Nobel ödülü olarak bilinen Right Livelihood Award‘ın sahibi.

Peki nedir SEKEM’i farklı kılan, bugün bundan bahsetmek istiyorum biraz.

“Güneşten gelen yaşam kudreti” demek olan SEKEM Mısır’da biyodinamik tarım metodlarını kullanan ilk şirket. Organik tarıma çok benzeyen bu yöntem, organik tarımdan farklı olarak ürünlerin ekimi sırasında astronomik prensipleri de kullanmakta. Şirketin esas farkı sosyo ekonomik değer yaratması. Ekonomik olarak yaratılan değer, şirket çalışanlarına ve ülkedeki tüm tarım topluluklarına daha iyi bir eğitim, sağlık ve hayat kalitesi yaratmak için fırsatlar sağlamakta.

SEKEM sürdürülebilir insan vizyonunu gerçekleştirmek için kurulmuş bir şirket. Amacı insani, sosyal ve çevresel gelişime katkıda bulunmak. Bunu da ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimi sağlayan bütünsel bir süreçten geçerek sağlamakta. Bu sürecin ana ayaklarını birbiri ile bağlantılı ancak farklı çalışan 3 organizasyon ile sağlamakta:

SEKEM Holding ulusal ve uluslararası pazar için 6 farklı şirket olarak geniş ürün gamında çeşitli ürünler üretmekte.

SEKEM Çalışanları Kooperatifi insan saygınlığını, insan haklarını ve topluluk üyeleri arasındaki eşitliği garanti altına almak için çalışmakta.

SEKEM Gelişim Vakfı lokal topluluklara eğitim, bilgilendirme ve sağlık hizmeti sağlamanın yanı sıra bilim ve sosyal alanda AR&GE çalışmaları yapmakta.

SEKEM Holdinge bağlı 6 şirkete çok kısaca değinebiliriz:

  1. İSİS: ekmek, laktoz ürünleri, sıvı yağ, baharat, çay, bal, reçel, tahıl gibi ürünlerin üretimi ve paketlenmesini sağlamakta
  2. Atos Pharma: grup içindeki en karlı şirketlerden biri olan Atos Pharma, Alman şirketleri ile ortak çalışarak bitkisel ilaç üretmekte. Yaptıkları AR&GE çalışmaları ile büyük innovasyonlara imza atmakta
  3. Libra: Diğer SEKEM grup şirketlerine ham madde sağlamakta. Çiftçiler ile saydamlık ilkesi ile çalışmakta. Çiftçiler fiyatlarını belirlerken her yıl perakendeciler, toptancılar ve tüketiciler ile konuşarak optimum fiyata karar vermekteler. SEKEM ve çifçiler arasında yapılan açık anlaşmalar sonucu çift taraflı güven ve uzun vadede iş yapma garantisi doğmakta
  4. Hator: SEKEM grubundaki en hızlı büyüyen şirkette taze sebze ve meyve üretilmekte, özellikle İngiltere’de bulunan Organic Farm veya Hollanda’da ki Eosta gibi şirketlere ürün satışı yapılmakta.
  5. Tüm SEKEM ürünlerinin satıldığı SEKEM mağazaları
  6. Conytex: Organik pamuk, bebek ve çocuk kıyafetleri üretilmekte.

Şu an için 2.000 çalışanı bulunan SEKEM Holding’in satışlarının %45’ini Avrupa ve Kuzey Amerika pazarları oluşturuyor.

SEKEM Mısır’a sağladığı ekonomik faydanın yanında ulusal alanda organik üretim metodlarının gelişmesini ve yaygınlaşmasını sağlamıştır. Tarım Bakanlığı ile yaptığı çalışmalar sonucu, tarım üretiminde kullanılan böcek zehiri tarzı kimyasal ilaçlamaların %90 oranında azalmasına sebep olmuştur.

Çölün ortasında sadece ekonomik değer ile kalmayıp, çevresel ve sosyal değer de yaratmış olan SEKEM sürdürülebilir insana her geçen gün biraz daha ulaşabilmek için büyük adımlar atmış durumda. Türkiye’nin doğal coğrafi konumundan kaynaklanan organik tarım konusundaki fırsatları değerlendirmek isteyenler için SEKEM detaylı bir şekilde incelenmesi gereken bir şirket.

Daha çok bilgi için:

The Power of Unreasonable People: How Social Entrepreneurs Create Markets That Change the World by John Elkington, Pamela Hartigan, and Klaus Schwab, 63-66

Mısır’da örnek bir ekolojik yerleşim: SEKEM

Son zamanlarda yoksulluğun önlenmesi için sosyal, ekonomik ve çevresel kalkınma sağlayan sürdürülebilir modeller üzerine çokça düşünmekteyim. Yurt dışında sıklıkla gördüğüm kooperatif ve adil ticaret uygulamaları özellikle ilgimi çekmekte.

Adil Ticaret gelişmekte olan ülkelerde üreticilere yardımcı olmak ve sürdürülebilirliği teşvik etmek amacı ile kurulan organize bir toplumsal hareket ve piyasa bazlı bir yöntemdir. Bu toplumsal hareket üreticilere, ürettikleri ürünler için daha fazla ödenmesi gerekliliğini savunmanın yanında, sosyal ve çevresel bir dizi standardı da beraberinde getirmektedir. Genelde gelişmekte olan ülkelerden gelişmiş ülkelere el işi ürünleri, kahve, kakao, şeker, çay, bal, pamuk, taze meyve, çikolata ve çiçek tarzı ürünlerin ihracatını kapsar.

Adil ticaretin standartlarının başında:

  • Adil ticaretin taraflarının küçük ölçekli aile işletmelerinden oluşmaları
  • Politik olarak bağımsız organizasyonlar altında örgütlenmeleri
  • Ekolojik hedefleri gözetmeleri, doğal kaynakları koruyarak sınırlı kimyasal madde kullanmaya gayret etmeleri gelmektedir.

Adil ticaret yapan organizasyonların bir çoğu ulusal veya uluslararası federasyonlara üye veya bu federasyonların verdiği sertifikalara sahiptir. Bu federasyonlar adil ticaret organizasyonları arasında koordinasyon ve promosyon sağlayarak bu organizasyonların işlerini kolaylaştırmayı sağlamakta. Fairtrade Labelling Organizations International (FLO), World Fair Trade Organization (WFTO), Network of European Worldshops (NEWS) ve European Fair Trade Association (EFTA) bu organizasyonlara bir kaç örnek.

2008 yılında adil ticaret sertifikalı ürünlerin satış oranı €2,9 milyarı bulmuştur. Bu 2007 yılına göre %22’lik bir artışı ifade etmekte.

Türkiye’deki duruma bakacak olursak görünen o ki hala yukarıda bahsettiğimiz organizasyonlardan hiçbirinin Türkiye’de sertifikalama ofisi bulunmamakta. Okuduğuma göre Alter-Eco adlı adil ticaret yapan Fransız bir şirket, 2006 yılında Adıyaman’dan 4 tonluk kuru üzüm talebi için 3 yıllık bir anlaşma yapmış. Ancak devamı nasıl oldu, bunun sonrasında Türkiye’de neler yapıldı çok bir şey bulamadım işin açıkçası.

FLO ofisine mail attım, Türkiyedeki çalışmaları hakkında bilgi almak için. Bakalım ne diyecekler. Ancak o zamana kadar, sürdürülebilir kalkınma için bir fırsat alanı yarattığına inandığım adil ticaret ile ilgili görüşlerinizi ve bilgilerinizi paylaşırsanız, dinlemekten mutluluk duyarım.

Kaynak:

http://www.birikimdergisi.com/birikim/dergiyazi.aspx?did=1&dsid=328&dyid=4922

http://www.turkcebilgi.com/kose_yazisi_89975_elif-ergu-kuru-uzumlerin-fransa-yolculugu.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Fair_trade